تصاویر دوربین مداربسته مردی را نشان میدهند که داخل اتوبوسی در شهر گوانگژو واقع در استان گوانگدونگ چین نشسته است. او کوله پشتی خود را روی پاهایش گذاشته بود و با مسافری که کنارش نشسته بود گفتگو میکرد. فیلم دوربین داخل اتوبوس نشان میدهد که کوله پشتی مرد به طور ناگهانی آتش میگیرد و دیگر مسافران اتوبوس را شوکه میکند.
وقتی تحقیقات بیشتری انجام شد، علت اصلی آتش گرفتن کوله پشتی را به یک «پاوربانک» نسبت دادند. درحقیقت، همه ما داستانهای مختلفی را در مورد انفجار پاوربانک شنیدهایم اما سوال مهم این است که: «این دستگاه چرا منفجر میشود و برای جلوگیری از انفجار چه کاری باید انجام داد؟» در این بررسی به طور کامل به سوالات مربوط به انفجار پاوربانک پاسخ میدهیم.
درست مانند یک مخزن بنزین یا یک گلوله در تفنگ، یک باتری انرژی زیادی در خود دارد. اگر انرژی باتری پاوربانک آزاد شود، ممکن است آتش سوزی یا حتی انفجار رخ دهد. قطعات زیادی در داخل پاوربانک وجود دارند که در صورت ایجاد مشکل ممکن است باعث آزادسازی انرژی شوند. برای مثال، حلال الکترولیت داخل باتری قابل اشتعال است. بنابراین وقتی باتری نتواند هوا را تخلیه کند، منفجر میشود. اما انفجار پاوربانک ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد. در ادامه به دلایل اصلی انفجار پاوربانک اشاره میکنیم:
1. کیفیت ضعیف پاوربانکها
باتریها اجزای اصلی پاوربانکها هستند که در عملکرد و قیمت محصول تاثیر زیادی دارند. بیشتر پاوربانکهای موجود در بازار از باتریهای لیتیوم یون یا لیتیم پلیمر ساخته میشوند. برندهای تولید کننده پاوربانک تمایل دارند از باتریهای لیتیوم یونی برای صرفه جویی در هزینههای خود استفاده کنند. در بدترین حالت نیز برخی از تولیدکنندگان از باتریهای بازیافتی استفاده میکنند که احتمال انفجار و آتش سوزی را افزایش میدهند.
2. طراحی مدار ضعیف یا اشتباه
طراحی مدار داخلی پاوربانک یکی دیگر از دلایل احتمالی انفجار دستگاه است. یک طراحی خوب برای مدار پاوربانک مستلزم رعایت موارد زیر است:
3. استفاده نادرست و نامناسب
استفاده نادرست از باتری نیز میتواند جزو عواملی باشد که به منفجر شدن پاوربانک بیانجامد. استفاده نادرست از باتری یعنی قرار دادن آنها در محیط نا امن مثل دما و یا رطوبت بالا. گاهی پیش میآید که روی پاوربانکها آب ریخته شود و یا ناخواسته در محیط گرم رها شوند که اینگونه سهل انگاریها، ممکن است به یک فاجعه ختم شود.
دفع نامناسب پاور بانک : یک ” پاور بانک دور انداخته شده ” اگر با مواد دیگر مخلوط شود، در دمای بالا قرار گیرد یا ضربه بخورد، می تواند منفجر شود.
باتریهای لیتیم پلیمر سبک و باریک هستند و به دلیل امنیت و دوام بالاتر، قیمت بیشتری نیز دارند. استفاده از این باتریها در پاوربانکها به ندرت اتفاق میفتد زیرا همانطور که قبلتر بیان کردیم، تولیدکنندگان به دنبال کاهش هزینههای خود هستند. درست است که امنیت این نوع باتریها بیشتر است اما هنوز هم امکان داغ کردن و انفجار در آنها وجود دارد. پس اگر فکر میکنید که پاوربانک شما بیش از حد گرم میشود، دستگاه را از برق بکشید و از محل دور شوید. سپس به پاوربانک زمان دهید تا خنک شود.
در یک پاسخ کوتاه باید گفت؛ بله. میتوان با اکثر پاور بانکها پرواز کرد! این پاسخ، برای افرادی که بلافاصله بعد از فرود میخواهند گوشی موبایل خود را شارژ کنند یا نیاز به استفاده از موبایل یا تبلت خود در هواپیما دارند، خبر خوبی است. البته دو نکته برای این کار وجود دارد: اول این که پاور بانکهایی که از باطریهای لیتیوم یون استفاده میکنند، فقط میتوانند در توشه همراه مسافر حمل شوند. دوم، پاور بانکهای با ظرفیت بیش از یک حد مشخص، به هیچ عنوان قابل حمل در هواپیما نیستند.
این مسأله، روی زمین ممکن است غیرمنطقی به نظر برسد؛ زیرا در هر صورت بار همراه مسافر و چمدان وی هر دو در هواپیما قرار میگیرند. اما یک نگاه دقیقتر موضوع متفاوتی را آشکار میسازد:
از آنجا که برخی از باتریها دارای هر دو اکسید کننده (کاتد) و منبع نیرو (آند) هستند، همیشه احتمال ضعیف واکنش شیمیایی داخل باتری که منجر به انفجار و آتش سوزی شود، وجود دارد. البته همه باتریها به این روش واکنش نشان نمیدهند. اگر باتری باعث آتش سوزی در کابین شود، خدمه میتوانند آتش را با کمترین خسارت متوقف کنند و مسافران نسبتاً بدون آسیب به مقصد برسند. اما اگر آتش سوزی در قسمت بار شروع شود، نه تنها متوقف کردن آن سختتر است، بلکه سایر مواد قابل اشتعال موجود در قسمت بار نیز میتواند آتش بگیرد.
هنگامی که باتری منفجر میشود، گازهای هیدروژن، متان، مونوکسید کربن، اسید هیدروفلوریک
آزاد میشوند. این گازها همه قابل اشتعال هستند که در صورت آسیب دیدن محفظه باتریها میتوانند باعث انفجار یا آتش سوزی شوند.
اگر باتری پس از شکسته شدن قاب دستگاه به شارژ شدن ادامه دهد، ممکن است اسید سولفوریک و سایر گازها را آزاد کند. این گازها خطرناک هستند و در صورت استنشاق میتوانند به ریههای شما آسیب برسانند.
گرمای زیاد پاوربانک باعث میشود مایع موجود در باتری از نظر شیمیایی به گازهایی قوی تبدیل شود. این گازها باعث متورم شدن باتری و ترک خوردن محفظه میشوند. باتریهای لیتیومی حاوی مایعی هستند که در صورت گرم شدن منبسط میشوند. تورم باتری با شکستن محفظه دستگاه همراه است که در نهایت باعث آتش سوزی و انفجار میشود.
پدیده انفجار پاوربانک، بسیار خطرناک است و به حوادث ناگواری منجر میشود. شما میتوانید با پیروی از یک سری اصول، تهدیدات حاصل از انفجار پاوربانکها را کاهش دهید. به طول مثال، قبل از خرید پاوربانک سعی کنید مواردی چون: طراحی مدار مناسب، اطمینان از کیفیت باتری را در نظر داشته باشید.
همچنین از استفاده بیش از حد و خارج از توان پاوربانکها جداً خوداری کنید. قرار ندادن پاوربانکها در محیط گرم و دارای رطوبت زیاد، هم خطر ناشی از انفجار را کاهش میدهد و هم میتواند عمر مفید آن را افزایش دهد. خراشیده شدن پاوربانکها با هر وسیله نوک تیز نیز میتواند خسارت جبران ناپذیری را رقم بزند.
پاوربانک را بیش از حد شارژ نکنید و به نشانگر LED که اکثر آنها دارند، توجه و پس از پر شدن، آن را جدا کنید. همچنین، در هنگام شارژ پاوربانک، هیچ دستگاهی را به آن متصل نکنید؛ زیرا ممکن است باعث آسیب فنی به هر دو دستگاه شود.
اگر پاوربانک شما، نشانههایی از کاهش عملکرد را نشان میدهد ، باید آن را دور بیندازید. اما آن را به سادگی روی زبالهها رها نکنید.
اگر قصد پاک و تمیز کردن پاوربانکها را دارید، سعی کنید زمانی این کار را انجام دهید که شارژشان کاملاً خالی شده باشد. پس از این که از خالی بودن شارژ پاوربانک مطمئن شدید، آن را با یک دستمال کاملاً خشک پاک کنید. برای پاک کردن پاوربانک، به هیچ عنوان از مایعات استفاده نکنید. استفاده از دستمال مرطوب نیز به هیچ وجه توصیه نمیشود.
اگر پاوربانک شما آتش گرفته یا منفجر شده است، اولین کاری که باید انجام دهید این است که هر گونه اجسام قابل اشتعال را از اطراف پاوربانک بردارید. سپس از آب برای خاموش کردن آتش استفاده کنید. بهترین کار میتواند استفاده از کپسول آتش نشانی باشد.
به دلیل خطرات استفاده از پاوربانکهای بیکیفیت، بسیار مهم است که به پاوربانک برند معتبر پایبند باشیم؛ زیرا این محصولات، از بالاترین استانداردهای ایمنی مانند گواهینامه UL برخوردار هستند. باید از این که محصولات آنها به درستی آزمایش شدهاند، نیز اطمینان حاصل کنیم. علاوه بر این، وقت گذاشتن برای مطالعه راهنمای محصول مهم است؛ زیرا بیشتر آنها حاوی اطلاعات اساسی در مورد نحوۀ استفاده پاوربانکها هستند که به ما کمک میکنند از حوادث جلوگیری کنیم.